Świadomość zasad zdrowego odżywiania stale rośnie. Zwracamy uwagę nie tylko na składy i wartość odżywczą produktów, ale także na ich pochodzenie. Nie dziwi więc fakt, że coraz więcej Polaków kupuje żywność ekologiczną. Dowiedz się, jak wyglądają prawidłowe oznaczenia produktów bio i nie daj się złapać w pułapkę „ekościemy”.
Czym charakteryzuje się żywność ekologiczna?
W mowie potocznej pojęcie żywności ekologicznej często używane jest w kontekście płodów rolnych, wyhodowanych bez użycia pestycydów i sztucznych nawozów. Sięgamy po nią, by w myśl zasady „Jesteś tym, co jesz” zapewnić sobie zdrowie i dobre samopoczucie. Faktycznie, liczne publikacje naukowe potwierdzają, że zawiera ona znacznie więcej antyoksydantów (m.in. kwasów fenolowych, flawonoli, stilbenów, antocyjanów), związków polifenolowych i witamin w porównaniu do produktów pochodzących z rolnictwa konwencjonalnego. Warto jednak wiedzieć, że zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem oznaczeniami „eko”, „bio” lub „organic” mogą posługiwać się wyłącznie firmy, które pozytywnie przeszły proces certyfikacji.
Rolnictwo ekologiczne podlega restrykcyjnym wymogom, a proces powstawania żywności jest śledzony i dokumentowany na każdym etapie – od pola aż do stołu. Ze względu na szkodliwość dla środowiska zakazane jest stosowanie pasz przemysłowych, GMO, promieni jonizujących, sztucznych nawozów i koncentratów oraz syntetycznych środków ochrony roślin. Wszystko po to, by utrzymać równowagę biologiczną, zachować żyzność gleb uprawnych i zrównoważyć produkcję roślinną i zwierzęcą.
Obecnie w Polsce działa 12 akredytowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podmiotów, które uprawnione są do wydawania, kontrolowania oraz w razie potrzeby odbierania certyfikatów zgodności w zakresie produkcji żywności ekologicznej.
Są to:
- Ekogwarancja PTRE
- PNG Sp. z o.o.
- COBICO Sp. z o.o.
- BIOEKSPERT Sp. z o.o.
- BIOCERT MAŁOPOLSKA Sp. z o.o.
- Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.
- AGRO BIO TEST Sp. z o.o.
- TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.
- Centrum Jakości AgroEko Sp. z o.o.
- DQS Polska Sp. z o.o.
- Bureau Veritas Polska Sp. z o.o.
Krajowe Centrum Badań i Certyfikacji „Gwarantowana Jakość” Sp. z o.o. [1]
Każda z tych instytucji regularnie publikuje listy podmiotów posiadających aktualne certyfikaty. W przypadku produktów pochodzących z UE i krajów trzecich zaleca się sprawdzanie ich przez stronę internetową Unii Europejskiej. Dzięki temu konsumenci mogą mieć pewność, że kupowana przez nich żywność ekologiczna jest przyjazna środowisku i na żadnym etapie produkcji nie przyczyniła się do niszczenia naszej planety.
Jak oznaczane są produkty ekologiczne?
Znakiem rozpoznawczym rolnictwa ekologicznego w Unii Europejskiej jest „Euroliść”, ułożony z 12 białych gwiazdek na tle zielonego prostokąta. Logo może być umieszczane wyłącznie na produktach zawierających co najmniej 95 proc. składników ekologicznych oraz spełniających surowe wymogi, dotyczące reszty składu. Niezbędne jest także uzyskanie certyfikatu, wydanego przez upoważnioną jednostkę lub organ kontroli. Euroliść został stworzony, by nadać produktom ekologicznym spójną tożsamość wizualną, a konsumentom ułatwić ich rozpoznanie. Dodatkowo jest to znak rozpoznawalny na terenie wszystkich krajów wspólnoty, co daje rolnikom możliwość łatwego wprowadzania swoich wyrobów na rynki europejskie.
Producenci zobowiązani są także do umieszczenia na opakowaniu numeru identyfikacyjnego organu kontrolnego lub jednostki certyfikującej oraz wskazania, skąd pochodzą surowce rolne wchodzące w skład produktu.
Stosowanie Euroliścia nie wyklucza sięgania dodatkowo po krajowe i prywatne symbole, potwierdzające spełnienie wymogów rolnictwa ekologicznego.
Jak wygląda proces certyfikacji żywności ekologicznej?
Przygotowanie do certyfikacji wymaga kilkuletniego procesu adaptacji, polegającego na odpowiednim przygotowaniu gospodarstwa oraz gleb do wymagań rolnictwa ekologicznego. W tym czasie rolnik musi przestrzegać wszystkich zasad produkcji ekologicznej, ale nie może jeszcze znakować tak swoich produktów. W przypadku zwierząt konwersja trwa 24 miesiące, natomiast w przypadku roślin należy ją rozpocząć 24 miesiące przed siewem lub 36 miesięcy przed zbiorami roślin wieloletnich, licząc od daty zgłoszenia do systemu kontroli.
Warto wiedzieć, że proces ten można skrócić poprzez zgłoszenie wniosku oraz dokumentów poświadczających niestosowanie niedozwolonych środków przez okres ostatnich 2 lub 3 lat do Wojewódzkiego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Kolejnym krokiem jest złożenie wniosku oraz poddanie gospodarstwa pełnej kontroli, podczas której oceniany jest proces produkcji, przechowywania, transportu oraz przetwarzania produktów pod kątem wpływu na ich jakość. Mimo pomyślnego przejścia kontroli i otrzymania certyfikatu rolnicy muszą poddawać się doraźnym kontrolom, które mogą odbywać się nawet kilka razy w roku, a także utrzymywać stały nadzór nad dokumentacją w trakcie ważności certyfikatu.
Produkcja żywności ekologicznej pomaga chronić środowisko. Zastosowanie naturalnych nawozów nie tylko pozytywnie wpływa na jakość gleby i chroni żyjące w niej mikroorganizmy, ale także poprawia jej strukturę. Dzięki temu rolnictwo ekologiczne wspiera ekosystem. Można więc śmiało stwierdzić, że wybierając żywność bio, dokładamy cegiełkę do ochrony naszej planety.
Źródła:
